«Παραβάτης των αισθήσεων»
«Παραβάτης των αισθήσεων»
Μια σύντομη αναφορά στο νέο βιβλίο της λογοτέχνιδος Μαρίας Νταλής
Η φίλη Μαρία Νταλή, συνάδελφος στην Ένωση Μεσσήνιων συγγραφέων έχει αποδείξει πόσο ικανή, δυναμική και δημιουργική μπορεί να γίνει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής της. Είναι μια ήρεμη δύναμη που μεταστοιχειώνεται σε αποτελεσματικότητα, υγιές συναίσθημα, και καθήκον. Μέσα της πάντα έχει μια εσωτερική φλογίτσα καλά κρυμμένη και καλά διατηρημένη, που φωτίζει ήσυχα ό,τι αγαπά και εκτιμά στη ζωή, που κάτω από κατάλληλες συνθήκες μπορεί να γίνει όμως μια φωτιά επαναστατικότητας και αναζήτησης ελευθερίας.
Αυτά είναι και στοιχεία που διακρίνω και στα ποιήματά της.
Όμως θεώρησα καλύτερο (γιατί έτσι οδηγήθηκα από την εσωτερική μου παρότρυνση), να δω την ποίησή της όχι από τη σκοπιά μιας κριτικής διάθεσης, με τα προτερήματα και τα ελαττώματα που έχει κάθε ποιητής, αλλά από τη σκοπιά της φιλοσοφικής προέκτασης και της ποιητικής πνευματικότητας που απορρέουν μέσα από την συγγραφική πένα της.
Στην ενότητα «Ζωές και μνήμες» δηλώνει ότι «η ποίηση είναι ένας δραπέτης». Ένας δραπέτης που θέλει όμως παρέα.... Έτσι κάνει και τον ποιητή δραπέτη. Ένα δραπέτης από τα συνηθισμένα που μας τσιγκλάει να δούμε την ζωή διαφορετικά, γιατί η ποίηση σπρώχνει τον ποιητή να δραπετεύσει από την καθημερινότητα και τις υποχρεώσεις του. Μας αρέσει λοιπόν ν’ ακολουθούμε την ποίηση - δραπέτη αφού μας υπόσχεται μια ποθητή ελευθερία απ’ όλα, ακόμα και από τον εαυτό μας. Γιατί η ποίηση για τη Νταλή είναι «μια μετάφραση» της ελευθερίας που ποθούμε και συνήθως δεν αποκτούμε ποτέ.
«Μεταφράζω τη σιωπή του ολογράμματός μου» λέει.
Ίσως γι’ αυτό να γράφει, μεταφράζει την καθημερινότητα σε στίχους. Ίσως γι’ αυτό γράφουμε και ασχολούμαστε με τις τις τέχνες, προσπαθούμε να διυλίσουμε τη ζωή από μαυρο μαζούτ σε καθαρό καύσιμο. Ίσως αυτό να είναι και η ποίηση. Ένα καύσιμο που παίρνει μέσα σου φωτιά... Ο ποιητής καίγεται γράφει ο Τάκης Σινόπουλος:
-
Κοιτάχτε μπήκε στη φωτιά!
κι άλλοι χειροκροτούνε. Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο -
Έτσι μοιράζεται και η ποιητική σκέψη της Νταλή, ανάμεσα στην παραδοχή του κόσμου και στην αισιοδοξία για έναν καλύτερο. «Μια ανατολή διακρίνω πίσω από κάθε ρυτίδα». Με τον τρόπο αυτό μας παρακινεί να αντέχουμε και να εκτιμάμε τα χρόνια μας. Να μπορούμε να διακρίνουμε μια καινούργια ανατολή πίσω από τις ρυτίδες του χρόνου μας, του χρόνου που δεν αγαπάμε, γιατί τον βλέπουμε ως Κρόνο που τρώει τα νιάτα μας και αφήνει μετά «τη γυμνή του απεραντοσύνη». Όμως ο χρόνος, μας έδωσε τόσα πολλά, γιατί ο χρόνος που περνά, μας κάνει πιο συνειδητούς, πιο σοφούς, πιο ολοκληρωμένους. Η όποια στασιμότητα του χρόνου σημαίνει και το τέλος της εμπειρίας μας. Το τέλος της εξελικτικής μας γνώσης.
Ωραία, αλλά πώς να επιβιώσεις ουσιαστικά στο πέρασμα του χρόνου; Πως βρίσκεις το νόημα καθώς τα χρόνια φεύγουν; Ίσως η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις και στις αμφιβολίες μας, να είναι τα όποια δημιουργήματά μας… Ίσως να μας σώζουν μόνο μερικές αληθινές στιγμές. Ίσως μας σώζει μια βουτιά στο όνειρο. Γιατί το όνειρο είναι αυτό που γράφει η Μαρία Νταλή...
«Ένα κλειδί αφημένο στον πάτο της θάλασσας, που με μια ανάσα το φτάνεις ή πεθαίνεις».
Γιατί κάπως έτσι είναι και η κάθε μας μάχη, η κάθε μας προσπάθεια, το κάθε μας όνειρο... Να πιάσουμε εκείνο το κλειδί με μια ανάσα και έπειτα αν είμαστε τυχεροί να ξεκλειδώσουμε την πόρτα εκείνη που θα μας οδηγήσει στην επίτευξη του σκοπού μας, στην πραγματοποίηση του ονείρου.
«Όμως σ’ ένα κόσμο που λεηλατήθηκε από σάρκες, γίνε ποίημα για να επιβιώσεις» λέει η Νταλή θυμίζοντας πως τις περισσότερες φορές οι ποιητές γράφουν για να επιβιώσουν. Μέσο επιβίωσης η ποίηση για τους ποιητές και η τέχνη στήριγμα στην ζωή.
«Κάνε τη ζωή σου μια Κυριακή» μας προτρέπει.
«Σ’ ένα κόσμο που το συναίσθημα είναι συχνά εξορισμένο και που έγινε ένα τραγούδι μιας παραίσθησης».
Σ’ ένα κόσμο που οι έρωτες και οι δαίμονες (Δαίμων = θεός στα αρχαία, εξού και ευδαίμων και κακοδαίμων) συνυπάρχουν και που στην ποίηση της Νταλή μεταμορφώνονται, «μια μεταμόρφωση σε άνεμο, βροχή, χώμα» στα στοιχεία της φύσης, αλλά είναι και μια μεταμόρφωση σε μουσική, σε αγάπη, σε οδύνη.
«Πάνω σε σεντόνια στέγνωσε ο έρωτας, στο τελευταίο κύτταρο ώσπου να σβύσει η νύχτα, στο χάδι του ανέμου που χόρεψε στο σώμα, στους ήχους της βροχής που γλιστρούν στης ψυχής τα βρύα..,»
Σ’ έναν έρωτα που το αρσενικό κάποτε μεταμορφώνεται σ’ έναν μολυβένιο στρατιώτη, από τη συνήθεια της ζωής, αλλά το θηλυκό ξέρει να το τραβάει ξανά με τον τρόπο του, «εκεί που κοχλάζουν τα μόριά του».
Για τη Νταλή πολλές φορές «η ζωή είναι ένα ταξίδι σκιών… ο έρωτας ένας άγγελος με μαύρα ρούχα… και οι άνθρωποι σπόροι φαντασμάτων». Έπειτα ακολουθούν «δακρυσμένοι χειμώνες… μ’ ένα Δεκέμβριο μεθυσμένο». Όμως το φως υπάρχει πάντα ως σπορά της αγάπης και οι άγγελοι συνεχίζουν «να ντύνονται με των ονείρων το καρμπόν».
Θέτει βέβαια και ερωτήματα: «Πώς πεθαίνει μια γυναίκα (από έρωτα τάχα, από αγάπη, από συνήθεια, από υποχρεώσεις). Πώς να ζήσει μια ποιήτρια… «πώς να γράψω αν δεν παραλογιστώ; Αν δεν τολμήσω, πώς;».
Στην ποίηση έχει τον ρόλο της συγγραφέα, στον έρωτα όμως αλλάζει θέση... Επιθυμεί να παραμείνει κάτι αθάνατο ... συμβολικό ... ρευστό στο παρόν και ανεξίτηλο στη μνήμη. «Θέλω να γίνω η μελάνη σου όταν θα γράψεις το τελευταίο ποίημα» και έπειτα λέει «άφησέ με να καώ στην ανάσα μιας χαραυγής…Σώπα μη μιλάς άλλο».
Αυτή είναι το δικό της βίωμα ως γυναίκα που ερωτεύτηκε και έπειτα το μεταβιβάζει το βίωμά της σε δεύτερο πρόσωπο ως μάνα.
Γιατί στην ενότητα «Μικρές ιστορίες» ρέει μέσα της η ιστορία μιας μητέρας μοδίστρας που ήθελε να ράψει ένα ρούχο δικό της, έστω και από τα μπαλώματα του χρόνου.
Η ιστορία μιας Μαρίας που κλέβει υποσχέσεις και ελπίδες από την ζωή που θα ήθελε να ζήσει, «κλέβω στίχους από τα βιβλία και ευχές από δάση με ξωτικά… από τον ουρανό κλέβω λίγο φως και αν είμαι ένοχη ας το κρίνει η ιστορία...». Όμως η ιστορία της Μαρίας γίνεται η ιστορία της ανθρωπότητας, γιατί γράφει: «..το όνομα Μαρία δεν είναι όνομα, αλλά ένα σύνθημα για να ξεκλειδώσετε τις πόρτες». Την πόρτα τη δική μας, την πόρτα του κόσμου που πρέπει να γνωρίσουμε και που ο καθένας άνθρωπος την ανοίγει με το δικό του όνομα, με το δικό του σύνθημα, με τον δικό του μοναδικό τρόπο.
Γιατί ο γήινος κόσμος είναι για όλους μας ένα ταξίδι… «Ένα ταξίδι μ’ ένα λεωφορείο», λέει η Νταλή. Το λεωφορείο της ζωής, και εσύ «ένας επιβάτης με νούμερο θέσης 29..» αλλά όταν μπαίνεις σε αυτό το λεωφορείο του γήινου χρόνου γίνεσαι και «ένας παραβάτης της αίσθησης...» ένας ποιητής δηλαδή που προσπαθεί να «κρύψει τα κύτταρά του γράφοντας», που προσπαθεί να κρύψει τις αγωνίες του, τους φόβους του, τα όνειρά του μέσα στη γραφή. Να μην είναι όλα αυτά φανερά στις αισθήσεις των άλλων, των αμύητων της ποίησης… παρά μόνο να τα καταλάβει αυτός που γίνεται ποιητικός… Όμως για να μπεις στην ποιητική κατανόηση του κόσμου πρέπει να γίνεις παραβάτης των γνωστών αισθήσεων, αφού η ποίηση είναι μια ξεχωριστή αίσθηση που για να την βιώσεις, πρέπει να υπερβείς τις άλλες, χωρίς να τις υποτιμήσεις ή να τις απορρίψεις. Εξάλλου δεν μπορείς να το κάνεις.
Γιατί με τις αισθήσεις σου θα γνωρίσεις την παραπάνω αίσθηση, την ποίηση ... αρκεί να τις παραβείς. Εξού και ο τίτλος του βιβλίου: «Παραβάτης των αισθήσεων»
Να παραβείς και να ξεπεράσεις την συνηθισμένη σου αντίληψη. Πρέπει να γίνεις Προμηθέας αν θέλεις την Ποιητική γνώση του Κόσμου. Έστω και αν τιμωρηθείς και αν ο αετός της Ποίησης σου τρώει κάθε τόσο τα σπλάχνα... Εξάλλου μην ανησυχείς, ποτέ δεν πεθαίνεις όταν γράφεις, έστω και αν μερικές φορές ο ποιητής στον κόσμο τούτο μοιάζει σαν νεκρός... Πεθαίνουν οι νεκροί; Όμως άλλοτε ο ποιητής φαίνεται και ως αθάνατος των νοημάτων. Πεθαίνουν οι αθάνατοι;
Ο ποιητής μοιάζει για την Νταλή, σαν «μια παπαρούνα που φύτρωσε για να ενωθεί με την αγάπη… μια μέρα Μαγιού». Κάτω από τη σκιά της μνήμης περιμένει, τι περιμένει άραγε; «Να περιμένεις ... να ξαναγεννηθείς» λέει η Νταλή και έτσι τελειώνει στο ποιητικό της βιβλίο «Παραβάτες των αισθήσεων» με «την ιστορία αγάπης», που στην ουσία είναι και η βιωματική ιστορία του κάθε ανθρώπου που πέρασε από αυτόν τον κόσμο.
Χαιρετίζω την ωραία προσπάθειά και το νέο βιβλίο της φίλης Μαρίας Νταλή, με την σύνθεση των δικών της στίχων από τα τελευταία ποιήματά της, που καταλήγουν σε ένα φιλοσοφικό, υπαρξιακό και ποιητικό οικοδόμημα:
«…Κάποτε από τις φλέβες μας έσταζαν αναφιλητά… ένα παραμύθι γινόμαστε... όταν οι λέξεις πια τρυπώνουν στην ψυχή... λίγο πριν σε χάσω, λίγο πριν χαθεί ο κόσμος μου μέσα σε προτάσεις, σε λάθη και διορθώσεις… λίγο πριν το κενό… λίγο πριν το τέλος… την ώρα που το φως αλλάζει χρώμα!».
Ευχαριστώ
Βασίλειος Ρ.Φλώρος
Σκηνοθέτης –Συγγραφέας
bfloros.gr
