Κοντοβουνήσιος Κόρακας
Μια γερακίνα γέννησε
μες στον Αι-Λια στη ράχη
σε λημέρια γερο-κόρακα
εκεί που είναι οι βράχοι.
Με το κοράκι πάλευε
πάνω στην Ραφτηβρύση
στου Καλτορέμα τα νερα
στου Ξηροκάσι τη δύση.
Η γερακίνα έσκουζε
σε Μαρκοχώρι, και Πλάι
στο Κουτήφαρι, έλεγε
του κόρακα να πάει.
-Είναι δικά μου τα βουνά
δικοί μου τούτοι οι κάμποι
Παλαιοκάστρου στο χωριό
για μένα ο ήλιος λάμπει.
Απ’ τη Πλατάνα στο Διάσελο
απ το Κάστρο στη Καψάλα
Κάναλος, Άγια-Κυριακή
δικά μου κι ούλα τ άλλα.
-Μη με διώχνεις γέρακα
Ο κόρακας φωνάζει
-Είμαι ποιο παλιός εγώ
κανείς δε με τρομάζει.
Διακόσια χρόνια τώρα πετώ
Ράδου Καλογερέσι
Δραϊνα και στο Τρίκορφο
μέχρι το Λυκουδέσι.
Στου Τριπύλα στάλιζα
να βγει το καλοκαίρι
Κορομηλιά Μαγκανιακό
Κεφαληνού τα μέρη.
Χαλβάτσου στον Αι-Θεράποντα
και στον Αγιό-θανάση
στου Σελλά χειμώνα έβγαλα
μια πληγή μου να περάσει.
Από τον Αετό στη Βούτενα
την άνοιξη επετούσα
στου Γκρεκόπλου αγνάντευα
όση ομορφιά μπορούσα.
Είδα πεζούλες π’οργώνανε
με αλέτρι και με τσάπα
ως τη Μάλη οι τσέλιγκες
με φλογέρα και με κάπα.
Θερίζαν τότε τα σπαρτά
σταφίδα και τ’αμπέλι
εδώ μύριζε η ρίγανη
ο έρωτας και το μέλι,
Φύτρωναν τα άγρια λάχανα
λέχουρδες, χαμομήλι
αηδόνια και οι πέρδικες,
κελάιδαγαν τ’ Απρίλη.
Εδώ γάμοι γινόντουσαν
και μεγάλα πανηγύρια
πέτρινα σπίτια χτίζανε
μάντρες και γιοφύρια.
Εδώ γεννήσανε παιδιά
μάνες, γιαγιές προγκόνες
ιδρώτα κ αίμα χύσανε
απ τους πολλούς αγώνες.
Τον Παπαφλεσα είδα αρχηγό
στο Μανιάκι κει τη ράχη
νέοι απ τούτα τα χωριά
που επέσανε στη μάχη.
Φράγκοι και βυζαντινοί
Τούρκοι Γερμαναράδες
πατήσανε μα τους διώξανε
από τούτες τις χαράδρες.
Πατριώτες στα διάσελα
την σκλαβιά να πολεμάνε
και οι επόμενες γενιές
αυτά να τα ξεχνάνε.
Ο Αριστομένης ζούσε δω
και ο Ιθωμάτας Δίας
οι πρόγονοι που έφτασαν
στις αμμουδιές της Τροίας.
Είναι ιερό το χώμα αυτό
από πέτρα και πουρνάρι
ξελότζες στα υψώματα
και ελιές μες το Γενάρη.
Είδα χαρές που φύγανε
αγάπες που χαλαστήκαν
οι λόγγοι μαραζώσανε
οι ανθρώποι μοιραστήκαν.
Και όσοι σε ξένα μένουνε
γυρνάν στα Κοντοβούνια
έστω και για μια φορά
στην πρώτη τους τη κούνια.
Τίποτα δικό σου δεν ήτανε
τίποτα δεν σου ανήκει
νερά, βουνά να τα σέβεσαι
να χαίρεσαι, είναι η νίκη.
Στους τόπους δώ περάσανε
πολλοί πριν από σένα
εδώ μυρίζει λευτεριά
κι είναι για τον καθένα.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΡΗΓΑ ΦΛΩΡΟΣ 20/4/2020
Αναγκαίες Σημειώσεις:
1. Ένα ποιήμα ως υποχρέωση και τιμή για τους τόπους και το περιβάλλον που μεγάλωσα, για τις παλιές γενιές και τους βουνήσιους ανθρώπους που γνώρισα. Για τα ορεινά χωριά της Μεσσηνίας, (Κοντοβούνια) και για το χωριό μου Παλαιόκαστρο ( Ξηροκάσι-Μαρκοχώρι). Στο ποιήμα (24 τετράστιχα) διαφαίνονται άμεσα η νοσταλγία για την νιότη και για την γενέθλια γη, η αγάπη για τη φύση, η ελευθερία ως ανάγκη της ανθρώπινης ψυχής και η προτροπή για αφύπνιση. Για εκείνα που τα κατάπιε ο χρόνος, για την συλλογική μνήμη. Γνωρίζοντας βέβαια ότι δεν ήταν όλα όμορφα, αλλά συχνά άγρια και σκοτεινά με εμφυλίους, προσωπικές διαμάχες, φονικά, αδικίες και διακρίσεις κυρίως εναντίον των γυναικών. Υπήρχε όμως και μια πρωτόγονη αυθεντική ομορφιά τόσο στη φύση όσο και στους χαρακτήρες, μαζί με μια συνειδητή επιθυμία για αλλαγή και εξέλιξη.
2. Στο ποιήμα αναφέρονται τα χωριά Παλαιόκαστρο (ξηροκάσι), Ράδου, Καλογερέσι, Σελλά, Λυκουδέσι, Τριπύλα, Μάλη, Αετός, Κορομηλιά, Δραϊνα, Τρίκορφο, Μαγκανιακό, Κεφαληνού, χαλβάτσου( σημερινό Κεφαλόβρυσο), Βούτενα, Μανιάκι και Κουτήφαρι. Δεν θα μπορούσα σ ένα ποιήμα να αναφέρω όλα τα χωριά.
3. Τα Κοντοβούνια (κοντά βουνά) είναι μια ευρύτερη περιοχή στην Μεσσηνία που περιλαμβάνει χωριά του γεωγραφικού τριγώνου Κυπαρισσία-Αρχαία Μεσσήνη-Αριστομένη. Για την ιστορία όμως, ο γνωστός στα μέρη μας συγγραφέας Δημήτριος Γρηγ. Μουγγός που κατάγεται από το Κεφαλόβρυσο (Χαλβάτσου, στο σύγγραμμα του «Τα Κοντοβούνια στην Επανάσταση του 1821» (όπου παρουσιάζει την ιστορία των χωριών της ευρύτερης περιοχής), αναφέρει ως Κοντοβούνια συνολικά 62 χωριά, 55 των Κοντοβουνίων και 7 γειτονικά: Αετός, Αετοφωλιά, Ανυδρο, Αριστομένης, Αρσινόη, Αρχαία Μεσσήνη, Ασούταινα, Βιδίσοβα, Βούταινα, Γκολέμι, Διόδια, Δραΐνα, Δρογγάρι, Ζαπάντι, Ζερμπίσια, Καλογερέσι, Κεφαλινού, Κεφαλόβρυσο, Κλωνί, Κορομηλιά, Κουλκάδα, Κουτήφαρη, Κρυονέρι, Κυνηγού, Λαντζουνάτου, Λυκουδέσι, Μαγγανιακό, Μάκραινα, Μάλη, Μάλθη, Μάνεση, Μανιάκι, Μαργέλη, Μεταξάδα, Μηλιώτη, Μίλα, Μοναστήρι, Μπέτσι, Ντάρα, Παλαιόκαστρο, Παλαιό Λουτρό, Παπαφλέσσα, Πελεκανάδα, Περδικόβρυση, Πετράλωνα, Πλατανόβρυση, Πολυθέα, Ποταμιά, Πουλίτσι, Ραφτόπουλου, Ρευματιά, Ροδιά, Σελλά, Σταυρός, Στέρνα, Στρέφι, Τριπύλα, Τρίκορφο, Φλεσσιάδα, Χαμουζά, Χορεύτρα και Χρύσοβα.
4.Τοπονύμια και λέξεις:
- Γκρεκόπλου: Πολύ πιθανόν η λέξη να προέρχεται από το ‘γκρεκός’ = Ελληνας και ‘πούλος’= από το πουλάρι, ο γιος. Τοποθεσία στη περιοχή με την ομώνυμη σπηλιά.
- Κάστρο: Το γνωστό «Σανφλαούρι’ (Σαν-φλαουρ). Ενετική ονομασία του βυζαντινού μικρού κάστρου όπου πήρε και την νέα του ονομασία το χωριό Παλαιόκαστρο. Κάνω μερικές σκέψεις: Το «σαν» σημαίνει άγιος και τα «φλώρια» ήταν γιορτή των Ρωμαίων που τιμούσαν τον ερχομό της Άνοιξης. Άγια Φλώρια-Αγιος Φλώρος; Μη ξεχνάμε ότι στην Μεσσηνία όσοι έχουν το επώνυμο Φλώρος..όλοι κατάγονται από αυτό το χωριό.
- Μαρκοχωρι ( Μάρκο-χώρι) Βυθισμένο χωριό δίπλα από το Παλαιόκαστρο.
- Λέχουρδες: Το αγριόσκορδο.
- Ξελότνζα: πρόχειρος χώρος ή και πέτρινη καλύβα
- Πλατάνα, διάσελο, καψάλα, πλάι, ραφτηβρύση,,καλτορέμα: Τοπονύμια στην περιοχή Παλαιοκάστρου.
