Ηθοποιός και Ειδωλοποιός
Ο πιο επικίνδυνος αντίπαλος του ηθοποιού: Το είδωλό του
Παλαιότερα στην Άγρια Δύση οι Ινδιάνοι αρνούνταν να φωτογραφηθούν για να μην τους κλέψει το φωτογραφημένο είδωλό τους την ψυχή τους. Σήμερα στην Αγριοσύνη του δυτικού πολιτισμού η αποτύπωση του ειδώλου στο εφήμερο της δημοσιότητας, δυστυχώς αποτελεί σημάδι ύπαρξης της ψυχής.Το αποτυπωμένο είδωλό μας στο κόσμο των εικόνων τελικά κλέβει ή όχι την ψυχή μας;
Οι περισσότεροι που κάνουν την δουλειά του ηθοποιού αυτοπροσδιορίζονται συχνά από το είδωλό τους. Αποκτούν, μέσου αυτού, υπόσταση στο κοινωνικό «γίγνεσθαι» καθώς το είδωλό τους ευδοκιμεί στο πλανημένο «φαίνεσθαι». Η δουλειά του ηθοποιού είναι μια ειδική και δύσκολη δουλειά. Το βασικό εργαλείο αυτής της τέχνης είναι το σώμα, το πρόσωπο, ο λόγος. Ο Ηθοποιός δεν είναι ζωγράφος ή μουσικός ή εικαστικός ν΄ αποτυπώσει την τέχνη του στον καμβά ή στις νότες. Ο Ηθοποιός αποτυπώνει και ξεδιπλώνει την τέχνη του με τις εκφάσεις του σώματός του.
Έτσι το σώμα – εργαλείο μυθοποιείται.
Το πρόσωπο – θέαμα θεοποιείται.
Το είδωλο – εικόνα λατρεύεται.
Συνήθως τότε το καλλιτεχνικό δημιούργημα (ρόλος – είδωλο) αρχίζει να επηρεάζει τον δημιουργό (φυσικό πρόσωπο – προσωπικότητα). Το είδωλο αρχίζει να δρα ως αυτόνομα ον και να καθορίζει την συμπεριφορά του ατόμου που το γέννησε. Τότε η αναγνωρισιμότητα προσδίδει το λάγνο αίσθημα της ικανοποίησης. Ενίοτε και της ικανότητας. Ο ηθοποιός αρχίζει να γίνεται «ικανός» ώστε να αυτοπραγματώνει την επιθυμία της ικανοποίησης του αυτοθαυμασμού του!
Επιθυμώντας να διατηρήσει αυτή την εικόνα του ειδώλου του ζωντανή αρχίζει να το τρέφει με σάρκες από την προσωπικότητά του. Το είδωλο συνεχώς πεινάει. Κάθε τόσο είναι αναγκασμένος να κομματιάζει την προσωπικότητά του ως ΗΘΟ-ποιός προς χάριν της θεαματικότητας του ειδώλου του. Και τότε γίνεται ΕΙΔΩΛΟ – ποιός. Γιατί το είδωλο τις περισσότερες φορές συντηρείται με θυσίες, συμβιβασμούς, ανήθικες υποχωρήσεις, αρρωστημένες εξαρτήσεις, κυκλώματα, ψυχασθενικά σύνδρομα. Όμως ο ηθοποιός είναι αποφασισμένος να πετύχει, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Το είδωλο – ρόλος αγιάζει τον ηθοποιό – προσωπικότητα.
Όταν λοιπόν γίνεσαι ειδωλοποιοιός, το είδωλό σου δεν σε αφήνει να κοιτάξεις μέσα σου. Η οπτική του είναι προς τα έξω. Καθρέφτης του είναι τα μάτια των άλλων. Εκεί τρέφεται το είδωλο. Στα θολά μάτια της αποδοχής, του θαυμασμού, της καταξίωσης.
Έτσι για χρόνια μπορεί να αυτοτρέφεσαι με αντανακλάσεις. Για χρόνια μπορεί να ζεις στο παραμύθι του Ναρκίσου. Για χρόνια να παίζεις ένα και μόνο μανιερίστικο ρόλο. Εκείνο το ρόλο του ψυχοφάγου ειδώλου σου. Όλη σου η ζωή να είναι ένα δοξόλαγνο προσωπείο. Όλη σου η ζωή μια ανα – παράσταση της Αγνοίας. Όλη σου η ζωή πάνω στην σκηνή του ειδώλου σου.
Τότε πέφτεις στη μηχανή της ματαιοδοξίας και του κέρδους που πολτοποιεί τις προσωπικότητες, συνθλίβει τις διαφορές. Χωρίς μέτρο, κάνεις τα πάντα αρκεί το είδωλό σου να υπάρχει. Τότε γίνεσαι υποστηρικτής της ανηθικότητας. Η ανηθικότητα δημιουργεί πολέμους και ο «ηθοποιός-είδωλο», τους διαφημίζει. Ο «ηθοποιός - είδωλο» γίνεται εξάρτημα του μάρκετινγκ. Μαριονέτα στο παιχνίδι της κατανάλωσης. Λανσάρει και τροφοδοτεί το στυλ της εξουσίας. (Αναρωτιέμαι αν επιτρεπόταν στην τηλεόραση να διαφημίζουν όπλα και ναρκωτικά, θα υπήρχαν ηθοποιοί που θα το έκαναν;)
Στο δυτικό πολιτισμό της διαστρεβλωμένης συνείδησης, το είδωλο – εικόνα προηγείται του προσώπου – χαρακτήρα. Έτσι αν υπάρχει το είδωλο, υπάρχει και ο ηθοποιός. Όταν συντηρείται το είδωλο, όλα φαίνονται καλά. Θεωρείται ο «ηθοποιός» επιτυχημένος. Φίλοι, γνωστοί, συγγενείς, κουμπάροι, γλείφτες υποκλίνονται στο είδωλο που έχει δημιουργήσει. Μερικές φορές πιστεύει ότι μέχρι και οι κατσαρίδες στο σπίτι του είναι δυνατόν να τον αναγνωρίζουν. Είναι «αυτός ο μεγάλος» που φαίνεται, που υπάρχει, που ζει, που δρα, που πουλάει ... που προχωρά.
Προχωρά όμως; Σε ποιο δρόμο; Σίγουρα όχι στο δρόμο της αυτοβελτίωσης. Γιατί το είδωλο δεν σ΄ αφήνει να δεις τις τρύπες σου, να διορθώσεις τον εαυτό σου ως ανθρώπινο ον. Εκτός και έχει την τύχη να παίξεις μεγάλα κλασικά έργα και ταυτόχρονα να έρθεις σ΄ επαφή με μεγάλους πνευματικούς συγγραφείς, δασκάλους, σκηνοθέτες. Να έχεις την τύχη να γίνεσαι συχνά Ηθο-ποιος. Να έχεις και την πίστη πως ο ηθοποιός δεν είναι αυτοσκοπός, πώς η τέχνη είναι το μέσο εκείνο για να καλυτερέψεις τον εαυτό σου.
Πόσοι όμως παίζουν τέτοια έργα, ποιοι είναι σήμερα αυτοί οι δάσκαλοι, πόσοι «ηθοποιοί» έχουν την αντίληψη της αυτοβελτίωσης; Ελάχιστοι – λίγοι. Οι υπόλοιποι δρουν ως ειδωλο-ποιοι.
Όταν όμως το είδωλο καταστραφεί και ο καθρέπτης σπάσει για διάφορους λόγους, (ανεργία, ψυχικά προβλήματα, αποκλεισμός, μοναξιά, αρρωστημένη ματαιοδοξία ή και αφύπνιση) τότε μένει η προσωπικότητα χωρίς είδωλο, χωρίς γλύφτες, χωρίς την ηδονή της αναγνωρισιμότητας, χωρίς το τρύπιο σώβρακο της δόξας.
Και τότε ο ηθοποιός – άνθρωπος αρχίζει από κει που έμεινε, γυρίζει πίσω σ΄ εκείνη την μέρα που γέννησε το είδωλό του ... Γιατί εκεί έχει ξεχάσει την ψυχή του ... Μέρες, μήνες, χρόνια πίσω. Αν το καταλάβει και την περιμαζέψει, έχει καλώς ποτέ δεν είναι αργά. Αν όχι σημαίνει πως η ψυχή του έχει αντικατασταθεί από το είδωλό του, πως ξέχασε ότι κάποτε είχε και ψυχή... Ψάχνει παλιές φωτογραφίες, καλές κριτικές, χαρτιά και συνεντεύξεις μήπως βρει λίγη παρηγοριά και τρίματα δόξας στα κιτρινισμένα ψίχουλα μιας μπαγιάτικης δημοσιότητας.
Όχι, δεν είμαστε όλοι ΗΘΟΠΟΙΟΙ, έστω και αν κάνουμε αυτή την δουλειά. Μπορεί να παίζεις σε δέκα θέατρα το χρόνο να είσαι σε άλλα τόσα σήριαλ, να βλέπεις την «μούρη σου – είδωλο» εικοσιτέσσερις ώρες το 24ωρο στην μικρή οθόνη, να κάνεις ταυτόχρονα ραδιόφωνο, διαφήμιση, μεταγλώττιση, καράτε, γιόγκα και άλλου είδους οσφιοκαμψίες και Ηθοποιός να μην γίνεις ποτέ ... Ποτέ!
Ο Ηθοποιός είναι και στάση ζωής. Είναι Ήθος, είναι παράδειγμα προς μίμηση και όχι προς αποφυγήν. Είναι ο ίδιος καλλιτέχνημα προσωπικότητας. Φωτίζει, χαμογελά, ελπίζει, παλεύει, ελευθερώνεται εκεί που οι άλλοι μηρυκάζουν την θλιμμένη τους δόξα, τους συμβιβασμούς και την αρρώστια του ειδώλου τους.
Νιώθω τυχερός που έχω γνωρίσει Ηθοποιούς που έχουν δαμάσει το είδωλό τους και το έχουν στρέψει προς την υπηρεσία του Εσωτερικού Ανθρώπου, προς την υπηρεσία της Ανθρωπότητας.
Είναι λίγοι βέβαια αλλά ευτυχώς υπάρχουν.
Είναι αυτοί που έχουν κρατήσει χαρακτήρα.
Τους τιμώ.
Γιατί αυτοί χαράζουν το εσωτερικό μας μέλλον.
Το χάραγμά τους δεν είναι πρόσκαιρο, χάραγμα ειδώλου.
Αλλά χάραγμα ψυχής.
Άρα αιώνιο...
