Μνήμη Νίκου Πουλαντζά

Μνήμη Νίκου Πουλαντζά.
Γράφει ο «Κυκλοθυμικός»
Από φεις μπουκ

Στις μέρες μας αποτελεί σχεδόν αδιανόητο κατόρθωμα το να αφήσει κάποιος
στοχαστής μια τόσο τεράστια θεωρητική παρακαταθήκη που δεν αρκεί μια
ζωή για να την μελετήσουμε και, μάλιστα, μέσα σε τόσο λίγο χρονικό
διάστημα.

Μια παρακαταθήκη όπως αυτή που μας άφησε ο Νίκος Πουλαντζάς στα λίγα
χρόνια που περπάτησε πάνω στη γη.
Μα την αλήθεια, λείπουν στην εποχή μας μαρξιστές διανοούμενοι σαν τον
Πουλαντζά.
Με τις παραδοξότητες και τις αστοχίες τους, τη φιλοσοφική τους θνητότητα και
τα ριζοσπαστικά πολιτικά τους οράματα, άλλοτε πρωτοφανώς γειωμένα με
την πραγματικότητα, άλλες φορές φασματικά, να επιπλέουν στα νεφελώδη
στερεώματα μιας ιδεαλιστικής Αριστεράς.
Ίσως γι' αυτό να γοήτευσε τόσο βαθιά μέχρι και τον (πιο ορθόδοξο)
κομμουνιστή Θάνο Μικρούτσικο και τον ποιητή Άλκη Αλκαίο ώστε να του
αφιερώσουν ένα τραγούδι, το "Κακόηθες Μελάνωμα", λίγο καιρό μετά την
αυτοκτονία του Πουλαντζά στις 3 του Οκτώβρη το 1979 στο Παρίσι.
Mika Agrafiotou
Ο Θάνος Μικρούτσικος για τον Πουλαντζά:
Τον Νίκο Πουλαντζά δεν τον γνώρισα, έφυγε πολύ νωρίς. Όμως, είχα
διαβάσει τα βιβλία του και τον θαύμαζα. Τότε, εμείς ως νέοι άνθρωποι και στη
δεκαετία του’60 και στη δεκαετία του ’70 διαβάζαμε πάρα πολύ. Αρκετοί από
εμάς είχαμε προσανατολιστεί στις πολιτικές επιστήμες και τη φιλοσοφία που
προωθούσε τον μαρξισμό στη Γαλλία. Νομίζω ότι τα σημαντικότερα ρεύματα
του Μαρξισμού από το ’60 και μετά μπορεί κάποιος να τα βρει στη Γαλλία, με
πολλούς κοινωνικούς επιστήμονες όπως ο Αλτουσέρ.
Οι απόψεις και τα γραπτά του Πουλαντζά, κυρίως πάνω στα θέματα του
κράτους, ήταν ό,τι πιο σημαντικό και πιο πρωτοποριακό στη μαρξιστική
σκέψη τη δεκαετία του ’70. Μας είχε ενθουσιάσει. Όσοι ήμαστε ανοιχτά μυαλά,
ανεξάρτητα από το που ανήκαμε - σε κάποια μαοϊκή ομάδα, στο ΚΚΕ, στο
ΚΚΕ εσωτερικού, ή απλά αυτόνομοι - βλέπαμε εκεί, προς τη μεριά της
Γαλλίας. Και το κάναμε αυτό όχι μόνο λόγω του Μάη του ’68 αλλά και για
θεωρητικούς λόγους. Ανέφερα τον Αλτουσέρ, αλλά ήταν κι άλλοι, όπως ο
Μπαλιμπάρ κ.α. Θεωρούσα ότι η μαρξιστική σκέψη προωθείται και
συνεχίζεται μέσα από τη δουλειά που γινόταν εκείνα τα 20 χρόνια στη Γαλλία.
Εκείνη την περίοδο ήμουν ιδιαίτερα στεναχωρημένος από τον θάνατο του
Πουλαντζά, με είχε σοκάρει. Εξοργίστηκα όταν διάβασα στον Ριζοσπάστη δύο

φράσεις μόνο, σε μια μέσα σελίδα, λίγο πάνω λίγο κάτω από την είδηση ότι
είχε ακριβύνει το ζαμπόν και το κεφαλοτύρι, ότι «χθες αυτοκτόνησε στο Παρίσι
ο Νίκος Πουλαντζάς» ή κάτι τέτοιο. Αυτή ήταν, σε μόλις δύο γραμμές, η
αναγγελία του θανάτου ενός μεγάλου διανοητή, ενός από τους μεγαλύτερους
διανοητές του μαρξισμού στον κόσμο. Αμέσως, ως μέλος του ΚΚΕ, έκρινα
σκόπιμο και του αφιέρωσα το «Κακόηθες Μελάνωμα». Αυτό θεωρήθηκε
αδιανόητο. Ήταν όμως μια πράξη συνειδητή, αποτέλεσμα της φοβερής
εκτίμησης που έτρεφα για τον Νίκο Πουλαντζά αλλά και της αδυναμίας μου να
παρακολουθήσω αυτή την αντίληψη που κυριαρχούσε στην Αριστερά και
ιδιαίτερα στο ΚΚΕ. Την αφιέρωση στον Πουλαντζά την ανακοίνωσα, σε
συμφωνία με τον Άλκη Αλκαίο, στις τέσσερις συναυλίες που έδωσα το 1980
στο Φεστιβάλ Αθηνών.
"Μέχρι να αρχίσεις μέχρι να τελειώσεις
Το πρόσωπό τους αποστρέψανε άφωνοι
Οι φίλοι και γελούν στις συγκεντρώσεις
Μεγάφωνοι μικρόφωνοι παράφωνοι.
Στην Πέργαμο και στη Μπαστιά,
δίδυμα πάνε φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο δελφίνι
στον Πόρο και στη Σαντορίνη.
Τα ναύλα μου πώς ν’ αγοράσω
τώρα που απόμεινα στον άσσο".